Oʻzbekistonning tashqi savdo faoliyati barqaror oʻsish, savdo hamkorliklarini kengaytirish va tuzilmaviy oʻzgarishlar bilan davom etmoqda. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Statistika agentligi maʼlumotlariga koʻra, 2025-yil yanvar oyida mamlakatning tashqi savdo aylanmasi (TSA) 4,51 milliard AQSh dollarini tashkil etdi, bu oʻtgan yilning shu davriga nisbatan 7,1 foiz koʻpdir.

Tashqi savdo aylanmasining umumiy koʻrsatkichlari

• Eksport – 1,31 milliard AQSh dollari (TSAning 29,1 foizi, 2024-yil yanvariga nisbatan 14,1 foiz oʻsish).
• Import – 3,2 milliard AQSh dollari (TSAning 70,9 foizi, 4,4 foiz oʻsish).
• Tashqi savdo balansining saldosi – -1,89 milliard AQSh dollari (2024-yil yanvardagi -1,92 milliard AQSh dollariga nisbatan yaxshilanish).

Eksport hajmining oʻsishi va saldoning qisqarishi Oʻzbekiston mahsulotlarining eksport bozorlaridagi raqobatbardoshligini oshirishga xizmat qilayotganini koʻrsatmoqda.

Tashqi savdo geografiyasi

Hududlar boʻyicha TSA taqsimoti:

• Osiyo – 52,7 foiz (2,38 milliard AQSh dollari)
• Yevropa – 34,1 foiz (1,54 milliard AQSh dollari)
• Shimoliy Amerika – 1,6 foiz (72,2 million AQSh dollari)
• Janubiy Amerika – 1,1 foiz (49,6 million AQSh dollari)
• Afrika – 0,1 foiz (4,5 million AQSh dollari)
• Avstraliya – 0,003 foiz (1,35 million AQSh dollari)

Osiyo mamlakatlari bilan savdo hajmining 8,3 foizga oshishi Xitoy, Qozogʻiston va Turkiyaga eksportning koʻpayishi bilan bogʻliq.

Top-10 eksport hamkor mamlakatlar

Eksport boʻyicha asosiy xaridor davlatlar:

1. Xitoy – 16,2 foiz (212,2 million AQSh dollari)
2. Rossiya – 14,8 foiz (194,0 million AQSh dollari)
3. Qozogʻiston – 9,4 foiz (123,2 million AQSh dollari)
4. Turkiya – 6,5 foiz (85,2 million AQSh dollari)
5. Afgʻoniston – 4,1 foiz (53,7 million AQSh dollari)
6. Qirgʻiziston – 3,6 foiz (47,2 million AQSh dollari)
7. Tojikiston – 3,1 foiz (40,7 million AQSh dollari)
8. Eron – 2,7 foiz (35,4 million AQSh dollari)
9. Germaniya – 2,4 foiz (31,4 million AQSh dollari)
10. Pokiston – 2,1 foiz (27,5 million AQSh dollari)

Eksport tuzilmasi (hajmi va ulushi)

Jami eksport: 1,31 milliard AQSh dollari

• Nomonetar oltin – 29,6 foiz (388,0 million AQSh dollari)
• Toʻqimachilik mahsulotlari – 18,5 foiz (242,4 million AQSh dollari)
• Qishloq xoʻjaligi va oziq-ovqat mahsulotlari – 10,9 foiz (142,7 million AQSh dollari)
• Kimyo sanoati mahsulotlari – 10,1 foiz (132,3 million AQSh dollari)
• Turli tayyor mahsulotlar – 6,4 foiz (83,8 million AQSh dollari)
• Mineral yoqilgʻi va moylar – 5,3 foiz (69,4 million AQSh dollari)

Asosiy eksport o‘sish omillari:

• Nomonetar oltin eksporti yetakchilik qilmoqda, jami eksportning 29,6 foizini tashkil etdi.
• To‘qimachilik mahsulotlari eksporti 17,5 foizga o‘sdi, bu esa sohaning jadal rivojlanayotganini tasdiqlaydi.
• Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari eksporti 23,1 foizga oshdi, bu esa xorij bozorlarida o‘zbek mahsulotlariga talab yuqori ekanini ko‘rsatadi.

Top-10 import hamkor mamlakatlar

Import boʻyicha asosiy yetkazib beruvchilar:

1. Xitoy – 24,9 foiz (796,5 million AQSh dollari)
2. Rossiya – 19,3 foiz (617,3 million AQSh dollari)
3. Qozogʻiston – 5,9 foiz (188,3 million AQSh dollari)
4. Germaniya – 4,7 foiz (150,9 million AQSh dollari)
5. Janubiy Koreya – 4,3 foiz (138,2 million AQSh dollari)
6. Turkiya – 3,8 foiz (122,3 million AQSh dollari)
7. Italiya – 3,5 foiz (112,4 million AQSh dollari)
8. Belarus – 3,2 foiz (102,6 million AQSh dollari)
9. Fransiya – 2,8 foiz (89,5 million AQSh dollari)
10. Hindiston – 2,4 foiz (76,8 million AQSh dollari)

Import tuzilmasi (hajmi va ulushi)

Jami import: 3,2 milliard AQSh dollari

• Mashina va uskunalar – 30,2 foiz (967,2 million AQSh dollari)
• Kimyo mahsulotlari – 16,5 foiz (528,0 million AQSh dollari)
• Sanoat tovarlari – 15,8 foiz (505,6 million AQSh dollari)
• Oziq-ovqat mahsulotlari – 11,9 foiz (380,8 million AQSh dollari)
• Transport vositalari va ehtiyot qismlar – 9,4 foiz (300,8 million AQSh dollari)

Sanoat uskunalarining importi 9,7 foizga oshdi, bu esa ishlab chiqarish quvvatlarini modernizatsiya qilish siyosati davom etayotganini ko‘rsatadi.

Xulosa

• Eksport hajmi 14,1 foizga oshdi, bu esa Oʻzbekiston mahsulotlarining xalqaro bozordagi raqobatbardoshligini oshirayotganini tasdiqlaydi.
• Nomonetar oltin eksporti yetakchi o‘rinda, jami eksportning 29,6 foizini tashkil etmoqda.
• Import sanoat modernizatsiyasi va ishlab chiqarish quvvatlarini oshirishga qaratilgan.

Manba: Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Statistika agentligi