O‘zbekiston Respublikasi Milliy statistika qo‘mitasi 2025-yilning oktyabr oyi uchun iste’mol narxlari indeksi (INI) bo‘yicha hisobotni taqdim etdi. E’lon qilingan ma’lumotlarga ko‘ra, mamlakatdagi inflyatsion jarayonlar ayrim tovar guruhlari narxlarining mavsumiy o‘zgarishiga qaramay, yillik nisbatda sekinlashish tendensiyasini namoyish etmoqda.
Narxlarning umumiy dinamikasi
2025-yil oktyabr oyida yig‘ma iste’mol narxlari indeksi 100,6 foizni (oy davomida 0,6 foizga o‘sish) tashkil etdi. Yil boshidan (2024-yil dekabriga nisbatan) narxlar 5,7 foizga oshdi. Yillik nisbatda (2025-yil oktyabr 2024-yil oktyabriga nisbatan) inflyatsiya darajasi 7,8 foizni tashkil qildi.
Taqqoslash uchun, o‘tgan yilning shu davrida inflyatsion bosim yuqoriroq bo‘lgan: 2024-yil oktyabrda oylik o‘sish 0,8 foizni, yillik inflyatsiya darajasi esa 110,2 foizni tashkil etgan edi. Shu tariqa, o‘tgan yilga nisbatan narxlar o‘sish sur’atlarining sezilarli pasayishi kuzatilmoqda.
Meva-sabzavot mahsulotlari narxlarining mavsumiy o‘zgarishlarini hisobga olmaganda, qisqa muddatli yig‘ma INI oy davomida 100,5 foizni tashkil etdi.
Oziq-ovqat sektori: Mavsumiy omillar va go‘sht narxlari dinamikasi
Oktyabr oyida inflyatsiyaga eng katta ta’sirni oziq-ovqat sektori ko‘rsatdi. Oziq-ovqat mahsulotlari narxlari indeksi oy davomida 100,9 foizni tashkil etdi.
Asosiy oziq-ovqat mahsulotlari orasida turli yo‘nalishdagi dinamika kuzatilmoqda:
- Go‘sht mahsulotlari: Import qilingan muzlatilgan mol go‘shti narxlarining barqarorligiga qaramay, mahalliy go‘sht narxi o‘sishda davom etdi. Suyakli mol go‘shti 1,7 foizga, suyaksiz mol go‘shti – 1,6 foizga, qo‘y go‘shti – 1,6 foizga qimmatlashdi. Respublikada 1 kilogramm mol go‘shtining o‘rtacha narxi 2 000–3 000 so‘mga oshdi.
- Tuxum va sut mahsulotlari: Tuxum narxi 4,1 foizga oshdi, sut o‘rtacha 1,2 foizga qimmatlashdi.
- Yog‘-moy mahsulotlari: O‘simlik yog‘lari o‘rtacha 0,8 foizga qimmatlashdi.
Shu bilan birga, bir qator ijtimoiy ahamiyatga ega tovarlar narxining pasayishi qayd etildi. Guruch va guruch oqshog‘i 2,5 foizga, shakar – 3,1 foizga, parranda go‘shti (tovuq boldiridan tashqari) – 1,0 foizga arzonlashdi.
Eng sezilarli mavsumiy o‘zgarishlar meva-sabzavot mahsulotlariga ta’sir ko‘rsatdi. Mavsumiy omil sababli pomidor (+61,0 foiz) va bodring (+58,2 foiz), shuningdek, baqlajon (+11,3 foiz) va bulg‘or qalampiri (+10,6 foiz) narxlari keskin oshdi. Shu bilan birga, limon (–9,9 foiz), sabzi (–5,7 foiz), karam (–5,4 foiz), piyoz (–5,3 foiz) va kartoshka (–2,0 foiz) narxlari sezilarli darajada pasaydi.
Nooziq-ovqat tovarlari va energiya resurslari
Oktyabr oyida nooziq-ovqat tovarlari narxlari indeksi 100,4 foizni tashkil etdi.
Yoqilg‘i segmentida quyidagi o‘zgarishlar kuzatildi:
- Benzin: Oy davomida benzin narxlari o‘rtacha 1,5 foizga oshdi. AI-80 markasi narxi 1,6 foizga, AI-95 – 0,6 foizga, yuqori oktanli AI-100 esa – 2,3 foizga oshdi. AI-92 narxi o‘tgan oy darajasida qoldi, AI-98 esa biroz arzonlashdi (–0,5 foiz). AI-92 markali benzin savdo bozorining 54,2 foizini egallab, eng xaridorgir bo‘lib qolmoqda.
- Gaz: Propan 3,3 foizga qimmatlashdi (narxning yuqori chegarasi bir litr uchun 6 900 so‘mga yetdi). Metan narxlari deyarli o‘zgarishsiz qoldi (+0,1 foiz).
Shuningdek, dori vositalari (+0,4 foiz) va uyni ta’mirlash uchun materiallar (+0,5 foiz) narxlarining o‘sishi qayd etildi.
Xizmatlar sohasi
Aholiga ko‘rsatiladigan pullik xizmatlar tariflari oy davomida 0,3 foizga oshdi. Ushbu o‘sishga asosan kommunal va transport sohalaridagi o‘zgarishlar hissa qo‘shdi.
2025-yil oktyabr oyidan boshlab ayrim hududlarda maishiy chiqindilarni olib ketish, shuningdek, issiq suv va issiqlik ta’minoti xizmatlari tariflari oshirildi.
Transport sektorida Toshkent shahri va Toshkent viloyatida shahar atrofi poyezdlarida yo‘l haqi oshishi qayd etildi. Umuman respublika bo‘yicha shahar atrofi temir yo‘l transporti xizmatlari 2,5 foizga qimmatlashdi. Shahar avtobuslarida yo‘l haqi o‘rtacha 1,7 foizga, shaharlararo avtobuslarda esa – 1,1 foizga oshdi.
Kuzatuvdagi yo‘nalishlar bo‘yicha aviaqatnovlar narxining 3,5 foizga pasayishi ijobiy omil bo‘ldi, bu qisman milliy valyuta kursining mustahkamlanishi bilan bog‘liqdir.
Ta’lim sohasida nodavlat sektori xizmatlari narxining o‘sishi qayd etildi: repetitorlik xizmatlari 1,1 foizga, til o‘rgatish kurslari – 0,5 foizga, xususiy bog‘chalar xizmatlari – 0,4 foizga qimmatlashdi.
Hududiy kesim
Yillik inflyatsiyaning o‘rtacha respublika darajasi Qoraqalpog‘iston Respublikasi, shuningdek, Buxoro, Surxondaryo, Sirdaryo va Farg‘ona viloyatlarida yuqori bo‘ldi.
Umumiy inflyatsiyaga hissa
2025-yilning 10 oyi (yanvar-oktyabr) yakunlariga ko‘ra, yig‘ma narxlar indeksining o‘sishiga asosiy hissani turar joy xizmatlari (gaz, elektr, suv) sohasidagi tariflar o‘zgarishi, oziq-ovqat mahsulotlari, transport xizmatlari va sog‘liqni saqlash narxlarining o‘sishi qo‘shdi. Ushbu omillar birgalikda inflyatsiya umumiy o‘sishining qariyb 84,8 foizini ta’minladi.