O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi 2025 yil may oyi uchun iste’mol narxlari indeksi (INI) bo‘yicha ma’lumotlarni e’lon qildi. Bu ma’lumotlar rasmiy press-relizda taqdim etilib, mamlakatdagi tovarlar va xizmatlar narxlarining o‘zgarish dinamikasini aks ettiradi, bu esa biznes, tahlilchilar va fuqarolar uchun muhim ma’lumotlarni taqdim etadi.
2025 yil may oyi uchun INIning asosiy ko‘rsatkichlari
2025 yil may oyida O‘zbekiston Respublikasida yillik INI 108,7% ni tashkil etdi, bu joriy yilning yanvar oyidagi 110,1% ko‘rsatkichidan pastroq. Bir oyda umumiy INI 101,5%, 2024 yil dekabriga nisbatan esa 104,4% ni tashkil etdi. 2025 yil yanvar–may oylari davomida o‘rtacha oylik INI o‘sishi 0,9% ni tashkil etdi, bu 2023 yilning mos davridagi 0,7% va 2024 yildagi 1,1% ko‘rsatkichlari bilan taqqoslanadi. Ushbu ko‘rsatkichlar mamlakatda inflyatsiya jarayonlarining barqarorlashganini ko‘rsatadi.
Hududlar bo‘yicha INI dinamikasi
Hududlar bo‘yicha bir oylik INI o‘sishi Qoraqalpog‘iston Respublikasida (101,7%), Farg‘ona (102,2%) va Xorazm (101,9%) viloyatlarida eng yuqori bo‘ldi. Yillik INI bo‘yicha o‘rtacha respublika ko‘rsatkichidan yuqori natijalar Qashqadaryo (108,8%), Farg‘ona (110,0%), Xorazm (109,1%) viloyatlari va Toshkent shahrida (109,5%) qayd etildi. Bu farqlar hududiy bozorlar va iste’mol tuzilmasining o‘ziga xos xususiyatlarini aks ettiradi.
|
Hudud |
2025 yil mayiga, % |
2024 yil dekabriga, % |
2024 yil mayiga, % |
|---|---|---|---|
|
Qoraqalpog‘iston Respublikasi |
101,7 |
104,5 |
108,1 |
|
Andijon viloyati |
101,5 |
104,3 |
108,5 |
|
Buxoro viloyati |
101,5 |
104,4 |
107,9 |
|
Jizzax viloyati |
101,3 |
104,1 |
108,7 |
|
Qashqadaryo viloyati |
101,5 |
104,3 |
108,8 |
|
Navoiy viloyati |
101,4 |
104,3 |
108,6 |
|
Namangan viloyati |
101,5 |
104,3 |
108,3 |
|
Samarqand viloyati |
101,3 |
104,3 |
108,2 |
|
Surxondaryo viloyati |
101,4 |
104,6 |
108,6 |
|
Sirdaryo viloyati |
101,5 |
104,1 |
108,3 |
|
Toshkent viloyati |
101,4 |
104,4 |
108,6 |
|
Farg‘ona viloyati |
102,2 |
105,3 |
110,0 |
|
Xorazm viloyati |
101,9 |
104,5 |
109,1 |
|
Toshkent shahri |
101,4 |
104,3 |
109,5 |
Tovarlar va xizmatlarning asosiy guruhlari bo‘yicha INI
2025 yil may oyida tovarlar bo‘yicha qisqa muddatli INI 100,2% ni tashkil etdi, bu 2023 yil mayidagi (100,5%) va 2024 yil mayidagi (99,0%) ko‘rsatkichlardan pastroq. Oziq-ovqat tovarlari narxlari 0,8% ga pasaydi (INI 99,2%), nooziq-ovqat tovarlari esa 1,7% ga o‘sdi (INI 101,7%). Xizmatlar eng sezilarli o‘sishni ko‘rsatdi — 5,9% (INI 105,9%), bu kommunal xizmatlar tariflarining oshishi bilan bog‘liq.
Asosiy toifalar bo‘yicha narxlar dinamikasi
-
Oziq-ovqat va alkogolsiz ichimliklar: Bir oyda narxlar 0,9% ga pasaydi, asosan sabzavot, ildizmevalar va dukkakli ekinlar narxlarining 10,7% ga tushishi hisobiga (masalan, bodring 61,1%, pomidor 27,1% ga arzonlashdi). O‘simlik yog‘i 4,0% ga, shakar 2,2% ga qimmatladi, go‘sht narxlari esa barqaror bo‘lib qoldi.
-
Uy-joy xizmatlari, suv, elektr, gaz va boshqa yoqilg‘ilar: 10,7% ga sezilarli o‘sish, elektr energiyasi (+18,8%) va tarmoq gazi (+39,2%) tariflarining oshishi tufayli. Bu INI o‘sishiga eng katta hissa qo‘shdi (+1,29 foiz punkti).
-
Transport: 5,2% ga o‘sish, asosan transport uchun metan narxlarining 27,0% ga oshishi tufayli, benzin va propan narxlari esa 0,1–2,7% ga pasaydi.
-
Axborot va aloqa: Narxlar 1,6% ga o‘sdi, bu mobil aloqa tariflarining 2,9% ga oshishi bilan bog‘liq.
KIPTR O‘zR 2018 bo‘limlari bo‘yicha INI
|
Bo‘lim |
2025 yil mayiga, % |
2024 yil dekabriga, % |
2024 yil mayiga, % |
|---|---|---|---|
|
Oziq-ovqat va alkogolsiz ichimliklar |
99,1 |
102,7 |
104,9 |
|
Alkogolli ichimliklar va tamaki mahsulotlari |
101,1 |
103,3 |
110,2 |
|
Kiyim-kechak va poyabzal |
100,1 |
101,1 |
104,9 |
|
Uy-joy xizmatlari, suv, elektr, gaz |
110,7 |
112,0 |
114,7 |
|
Uy-ro‘zg‘or buyumlari va maishiy texnika |
100,1 |
101,4 |
105,5 |
|
Sog‘liqni saqlash |
100,3 |
103,4 |
111,8 |
|
Transport |
105,2 |
108,7 |
117,4 |
|
Axborot va aloqa |
101,6 |
105,2 |
108,1 |
|
Dam olish, sport va madaniyat |
100,7 |
102,8 |
108,5 |
|
Ta’lim xizmatlari |
100,0 |
103,7 |
117,1 |
|
Restoranlar va mehmonxona xizmatlari |
101,0 |
104,5 |
112,8 |
|
Sug‘urta va moliyaviy xizmatlar |
100,0 |
100,2 |
101,4 |
|
Turli xil tovarlar va xizmatlar |
100,8 |
104,3 |
112,1 |
INI o‘sishiga ta’sir
2025 yil may oyida qisqa muddatli INIga eng katta ta’sir uy-joy xizmatlari tariflarining oshishi (+1,29 foiz punkti), shu jumladan elektr energiyasi (+0,45 f.p.), tarmoq gazi (+0,60 f.p.) va suyultirilgan gaz (+0,11 f.p.) tufayli bo‘ldi. Transport xizmatlari 0,45 f.p. va aloqa xizmatlari 0,08 f.p. qo‘shdi. Oziq-ovqat narxlarining pasayishi INI o‘sishini 0,38 f.p. ga sekinlashtirdi.
2024 yil dekabridan beri kommunal xizmatlar tariflari umumiy o‘sishning 1,46 f.p. (33,0%) ni, oziq-ovqat narxlari 26,7% ni va transport 18,1% ni tashkil etdi.
INI hisoblash metodologiyasi
INI 510 ta pozitsiya (170 oziq-ovqat, 250 nooziq-ovqat, 90 xizmat) dan iborat iste’mol savati asosida hisoblanadi, bu esa xonadonlar xarajatlari tuzilmasiga asoslanadi. Narx ma’lumotlari har oyda 10-dan 20-gacha shaharlar va tanlangan tuman markazlarida to‘planadi, taxminan 170 ming narx kotirovkasini qamrab oladi. Manbalar doimiy va ko‘chma savdo nuqtalari hamda ma’muriy ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi. INI narxlar o‘zgarishini aks ettiradi, lekin iste’mol tuzilmasidagi o‘zgarishlarni hisobga olmaydi.
Xulosa
2025 yil may oyi uchun INI ma’lumotlari O‘zbekistonda inflyatsiya dinamikasining mo‘tadilligini ko‘rsatadi, kommunal va transport xizmatlari tariflarining oshishi sezilarli ta’sir ko‘rsatdi. Oziq-ovqat narxlari, xususan sabzavotlarning arzonlashishi umumiy narxlar o‘sishini sekinlashtirdi. Ushbu ko‘rsatkichlar iqtisodiy jarayonlarning barqarorligini tasdiqlaydi va rejalashtirish va tahlil uchun qimmatli ma’lumotlar beradi.
Manba: O‘zbekiston Respublikasida 2025 yil may oyi uchun iste’mol narxlari indeksi