2025-yilning 10 oyida mamlakatning tashqi savdo aylanmasi 66,5 mlrd dollarga yetdi. Eksport 27,8 foizga oshib, jadal dinamikani namoyish etmoqda, hamkorlik geografiyasi esa 210 ta davlatni qamrab oldi. Oltin zaxiralari, oziq-ovqat sanoati va xizmatlar sohasi o‘sish drayverlariga aylandi.
Milliy statistika qo‘mitasi O‘zbekiston Respublikasining 2025-yil yanvar-oktabr oylari uchun tashqi iqtisodiy faoliyati bo‘yicha hisobotni e’lon qildi. Tashqi savdo aylanmasining umumiy hajmi 66 539,3 mln AQSH dollarini tashkil etib, 2024-yilning mos davriga nisbatan 11 752,3 mln dollarga yoki 21,5 foizga oshdi.
Asosiy ko‘rsatkichlar va balans
Hisobot davrida eksport operatsiyalarining sezilarli faollashuvi kuzatilmoqda. Eksport hajmi 29 005,9 mln dollarga yetdi, bu 2024-yilning yanvar-oktabr oylariga nisbatan 27,8 foizga (yoki 6 313,0 mln dollarga) ko‘pdir.
Import hajmi 37 533,4 mln dollarni tashkil etib, o‘tgan yilga nisbatan 16,9 foizga (yoki 5 439,3 mln dollarga) oshdi. Tashqi savdo aylanmasi saldosi minus 8 527,5 mln dollarni tashkil qildi.
Asosiy savdo hamkorlari
O‘zbekiston dunyoning 210 ta davlati bilan savdo aloqalarini olib bormoqda. Tashqi savdo aylanmasi bo‘yicha asosiy hamkorlar quyidagilar bo‘ldi:
- Xitoy: 13 110,3 mln dollar (aylanmadagi ulushi 19,7 foiz);
- Rossiya: 10 602,4 mln dollar (15,9 foiz);
- Qozog‘iston: 3 932,0 mln dollar (5,9 foiz);
- Turkiya: 2 432,1 mln dollar (3,7 foiz);
- Koreya Respublikasi: 1 442,1 mln dollar (2,2 foiz).
Eksport tarkibi: oltin va oziq-ovqat
Eksport tarkibida tovarlar 73,3 foizni egallaydi. Quyidagi toifalar bo‘yicha eng yuqori o‘sish qayd etildi:
- Nomonetar oltin: eksport hajmi 9 900,1 mln dollarni tashkil etib, 2024-yilning yanvar-oktabr oylariga nisbatan 49,4 foizga
- Oziq-ovqat mahsulotlari va tirik hayvonlar: eksport 40,0 foizga o‘sib, 2 392,9 mln dollarga yetdi (ulushi 8,2 foiz).
- Kimyoviy moddalar: hajm 1 738,5 mln dollarni tashkil etib, o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 21,2 foizga o‘sishni ko‘rsatdi.
- Ichimliklar va tamaki: 39,9 foizlik o‘sish, hajm 160,2 mln dollarga
Agrosanoat majmuasi va to‘qimachilik
Meva-sabzavot mahsulotlari eksporti yuqori dinamikani ko‘rsatdi. 2025-yilning 10 oyida 1 724,3 mln dollarlik (qiymat jihatidan o‘sish 39,7 foiz) 1 821,8 ming tonna mahsulot (o‘tgan yilga nisbatan 7,3 foizga o‘sish) eksport qilindi.
To‘qimachilik tarmog‘ida umumiy eksport hajmining 15,5 foizga ( 2 053,3 mln dollargacha) qisqarishiga qaramay, yuqori qo‘shilgan qiymatli mahsulotlar ulushini oshirish tendensiyasi saqlanib qolmoqda. Tarmoq eksporti tarkibida tayyor to‘qimachilik mahsulotlari 51,4 foizni egallaydi, ip-kalava ulushi esa 28,5 foizni tashkil etadi.
Xizmatlar eksportining o‘sishi
Xizmatlar sohasi o‘sish drayverlaridan biriga aylandi, bu yerda eksport hajmi 7 754,1 mln dollarga yetib, 2024-yilning yanvar-oktabr oylariga nisbatan 32,8 foizga oshdi. Asosiy yo‘nalishlar:
- Safarlar (turizm): 4 117,8 mln dollar (barcha xizmatlarning 53,1 foizi);
- Transport xizmatlari: 2 395,4 mln dollar (30,9 foiz);
- Telekommunikatsiya va axborot xizmatlari: 628,3 mln dollar (8,1 foiz).
Import: texnologiya va sanoat
Import tarkibida asosiy ulushni (34,0 foiz) mashinalar va transport asbob-uskunalari egallab, ularning hajmi 12 763,6 mln dollarni tashkil etdi. Bu 2024-yilning mos davriga nisbatan 13,2 foizga ko‘pdir va bu texnologik yangilanish kursini tasdiqlaydi.
Shuningdek, importning salmoqli qismi quyidagilarga to‘g‘ri keladi:
- Sanoat tovarlari: 5 939,5 mln dollar (o‘tgan yilga nisbatan o‘sish 19,5 foiz);
- Kimyoviy moddalar: 4 627,2 mln dollar (o‘sish 19,0 foiz);
- Xizmatlar: 4 066,7 mln dollar (o‘sish 32,2 foiz).
Xulosa
2025-yilning o‘n oyi yakunlari O‘zbekiston tashqi iqtisodiy faoliyatining barqaror rivojlanayotganini namoyish etmoqda. Eksportning importga nisbatan jadal o‘sishi, savdo hamkorlarining faol diversifikatsiyasi va yuqori qo‘shilgan qiymatli mahsulotlar yetkazib berishning ortishi makroiqtisodiy barqarorlikni mustahkamlashga va mamlakatning jahon bozorlaridagi ishtirokini kengaytirishga xizmat qilmoqda.