O‘zbekiston Respublikasi Milliy statistika qo‘mitasi 2025-yilning yanvar–sentabr oylari yakunlari bo‘yicha mamlakatning iqtisodiy holatini ifilovchi ma’lumotlarni taqdim etdi. Asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar tahlili shuni ko‘rsatadiki, respublika nafaqat barqarorlikni saqlab qolmoqda, balki tashqi savdo, qurilish va xizmatlar sohasi kabi strategik muhim yo‘nalishlarda ishonchli o‘sishni namoyish etmoqda.
Demografik o‘sish va iste’mol bozori
Mamlakat iqtisodiy salohiyatining fundamental omili demografiya bo‘lib qolmoqda. 2025-yil 1-oktabr holatiga ko‘ra, respublikaning doimiy aholisi soni 38 069,1 ming kishiga yetdi. Taqqoslash uchun, bir yil avval bu ko‘rsatkich 37 355,4 ming kishini tashkil etgan edi. Aholi sonining o‘sishi barqaror ichki talabni shakllantirmoqda, buni chakana savdo tovar aylanmasi dinamikasi ham tasdiqlaydi. Hisobot davrida chakana savdo o‘sish sur’ati 111,0 foizni tashkil etdi, bu o‘tgan yilgi ko‘rsatkichdan (109,2 foiz) yuqoridir.
Bozor kengayishi bilan bir qatorda inflyatsion jarayonlarning barqarorlashuvi kuzatilmoqda. Iste’mol narxlari indeksi o‘tgan yilning dekabriga nisbatan 105,1 foizni tashkil etdi, bu 2024-yilgi mos ko‘rsatkichdan (106,8 foiz) sezilarli darajada pastdir. Bu hukumat tomonidan narxlar barqarorligini ta’minlash bo‘yicha ko‘rilayotgan choralar samaradorligidan dalolat beradi.
Aholining real daromadlari ham ijobiy dinamikani namoyish etmoqda. Aholining real umumiy daromadlari o‘sish sur’ati 107,7 foizni tashkil etdi. Garchi bu o‘tgan yilgi yuqori bazadan (108,4 foiz) biroz past bo‘lsa-da, ko‘rsatkich fuqarolarning xarid qobiliyatini qo‘llab-quvvatlagan holda ishonchli o‘sish zonasida qolmoqda.
Iqtisodiy o‘sishning tezlashuvi va sanoat
Iqtisodiyotning real sektori rivojlanishning lokomotivi vazifasini bajarmoqda. O‘zbekiston yalpi ichki mahsuloti (YAIM) 2025-yil yanvar–sentabr oylarida o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 7,6 foizga o‘sdi. Bu o‘sish sur’atlarining sezilarli tezlashuvidir, chunki 2024-yilda ushbu ko‘rsatkich 6,6 foizni tashkil etgan edi.
Sanoat ishlab chiqarishi barqaror pozitsiyalarni saqlab turibdi. Sanoat ishlab chiqarish fizik hajmi indeksi 106,8 foizni tashkil etdi. Ushbu ko‘rsatkich industrial sektor rejali ravishda rivojlanib, iqtisodiyotni zarur mahsulotlar va ish o‘rinlari bilan ta’minlayotganini tasdiqlaydi.
Qurilish va xizmatlar sohasidagi bum
Eng ta’sirchan dinamikani qurilish sektori namoyish etmoqda. Qurilish ishlari hajmining o‘sish sur’ati 114,2 foizga yetib, o‘tgan yilga (109,1 foiz) nisbatan sezilarli sakrashni amalga oshirdi. Bunday yuqori ko‘rsatkichlar butun mamlakat bo‘ylab infratuzilma loyihalari, uy-joy dasturlari va yangi ishlab chiqarish quvvatlarini yaratish ishlari faol amalga oshirilayotganidan dalolat beradi.
Xizmatlar sohasi ham jadal rivojlanishni ko‘rsatmoqda. Ko‘rsatilgan bozor xizmatlari hajmi 114,0 foizga o‘sib, o‘tgan yilgi natijani (112,8 foiz) yaxshiladi. Bu iqtisodiyotning diversifikatsiyalashuvi va YAIM tarkibida xizmat ko‘rsatish iqtisodiyotining roli ortib borayotganini anglatadi.
Transport sektori barqarorlikni namoyish etmoqda: yo‘lovchi aylanmasi 105,9 foiz o‘sish sur’ati bilan yuqori darajada saqlanib qoldi, yuk aylanmasi esa 101,6 foizni tashkil etdi.
Tashqi savdoning rekord ko‘rsatkichlari
O‘zbekistonning tashqi iqtisodiy faoliyati jadal o‘sish davrini boshdan kechirmoqda. Tashqi savdo aylanmasi o‘sish sur’ati 122,9 foizni tashkil etib, 2024-yilgi ko‘rsatkichdan (108,7 foiz) sezilarli darajada oshdi.
Eksport salohiyati alohida e’tiborga loyiq. Eksport hajmi 133,3 foiz darajasida fenomenal o‘sishni ko‘rsatdi (bir yil avvalgi 112,8 foizga nisbatan). Bu mahalliy mahsulotlarning yangi bozorlarga muvaffaqiyatli chiqayotgani va raqobatbardoshligi oshayotganidan dalolat beradi. Import ham 115,6 foizgacha o‘sdi, bu o‘sib borayotgan iqtisodiyotning ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish uchun uskunalar, texnologiyalar va xomashyoga bo‘lgan ehtiyoji bilan izohlanadi.
Qishloq xo‘jaligi va ishbilarmonlik faolligi
Mamlakat iqtisodiyoti uchun an’anaviy muhim bo‘lgan agrar sektor barqarorlikni namoyish etishda davom etmoqda. Qishloq, o‘rmon va baliqchilik xo‘jaligining o‘sish sur’ati 104,1 foizni tashkil etib, o‘tgan yilgi ko‘rsatkichdan (103,1 foiz) yuqori bo‘ldi.
Ishbilarmonlik muhiti yuqori faollik bilan tavsiflanadi. 2025-yil 1-oktabr holatiga ko‘ra, faoliyat ko‘rsatayotgan korxona va tashkilotlar soni (fermer va dehqon xo‘jaliklaridan tashqari) 460 329 birlikni tashkil etdi. Bozorning konsolidatsiya jarayonlariga qaramay, bunday ko‘lam rivojlangan tadbirkorlik ekotizimidan dalolat beradi.
Xulosa
2025-yilning 9 oyi yakunlari O‘zbekiston iqtisodiyoti barqaror va sifatli o‘sish traektoriyasida ekanligini tasdiqlaydi. YAIM dinamikasining 7,6 foizgacha tezlashishi, eksport va qurilish sektoridagi rekord darajadagi o‘sish, shuningdek, inflyatsiyaning sekinlashishi aholi farovonligini yanada oshirish va investitsiyalarni jalb qilish uchun mustahkam poydevor yaratmoqda.