Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi (Markaz) o‘zining yangilangan hisobotida O‘zbekistonning 2024 yilgi yalpi ichki mahsuloti (YaIM) o‘sishi prognozini qayta ko‘rib chiqdi. Qayd etilishicha, iqtisodiyotning barqaror o‘sishi asosiy tarmoqlarning faol rivojlanishi va investitsiyalarning ko‘payishi bilan bog‘liq.
Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi O‘zbekistonning 2024 yilgi YaIM prognozini e’lon qildi. Tadqiqotga ko‘ra, iqtisodiy o‘sish 6,5%ga yetishi kutilmoqda. Prognoz keng qamrovli ma’lumotlar, joriy iqtisodiy tendensiyalar va asosiy tarmoqlarning rivojlanishi bo‘yicha ma’lumotlar tahliliga asoslangan.
2024 yilning uchinchi choragi yakuni bo‘yicha O‘zbekiston iqtisodiyoti barqaror o‘sish sur’atlarini ko‘rsatmoqda. Statistika agentligi ma’lumotlariga ko‘ra, 2024 yilning dastlabki to‘qqiz oyida mamlakat iqtisodiyoti 6,6% o‘sishni ko‘rsatdi.
Joriy yilning oktyabr oyida Markaz tomonidan hisoblangan ishbilarmonlik faolligi indeksi (IFI) o‘tgan oyga nisbatan 17,7% va o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 33,8% ga sezilarli o‘sishni ko‘rsatdi. Noyabr oyida IFIning o‘tgan yilga nisbatan o‘sishi 23,9% bilan yuqori sur’atlarda qolmoqda.
Ma’lumotlarni tahlili va hozirgi iqtisodiy tendensiyalar
Google Trends ma’lumotlari tahliliga ko‘ra, joriy yilning IV choragida faollik sezilarli darajada oshdi. “Avtotransport vositalari” kabi toifalar bo‘yicha so‘rovlar 6,1%ga, “biznes va sanoat” – 10,0%ga, “xaridlar” – 12,8%ga oshdi. Ushbu ko‘rsatkichlar iste’molchilarning qiziqishi va faolligi sezilarli darajada oshganligini ko‘rsatadi.
Umuman olganda, joriy iqtisodiy tendensiyalarni chuqur tahlil qilish, shuningdek, yuqorida qayd etilgan omillarni hisobga olgan holda, O‘zbekiston YaIMning 2024 yilda kutilayotgan o‘sishi 6,5%ni, diapazoni 6,3–6,7%ni tashkil etadi.
Iqtisodiyotning barqaror o‘sishi bir necha asosiy omillarga bog‘liq. Birinchidan, sanoatning jadal rivojlanishi, bu ishlab chiqarish hajmining oshishi va infratuzilmani modernizatsiya qilishda namoyon bo‘lmoqda.
Ikkinchidan, asosiy kapitalga investitsiyalarning o‘sishi, yangi ish o‘rinlari yaratish va ishbilarmonlik muhitini yaxshilashga yordam bermoqda. Uchinchidan, muhim faollik va takliflarning xilma-xilligini namoyish etadigan xizmat ko‘rsatish sohasi jadal rivojlanmoqda.
Yuqoridagi omillar yil yakunida barqaror iqtisodiy o‘sish uchun mustahkam asosni shakllantiradi va ijobiy kutilmalarni (shu jumladan, xalqaro tashkilotlar tomonidan) hosil qiladi.
Xususan, Xalqaro valyuta jamg‘armasi (XVJ) YaIMning 5,6% o‘sishini kutmoqda, Jahon banki (JB) 6,0% va Osiyo taraqqiyot banki (OTB) ham 6,0% o‘sishni prognoz qilmoqda. Bu hisob-kitoblarning barchasi faol investitsiya faoliyati va davom etayotgan tarkibiy islohotlarga asoslangan.