Jahon bankining yangi hisobotida O’zbekistonga to’g’ridan-to’g’ri xorijiy investitsiyalar oqimini ko’paytirish va bu erda iqtisodiy o’sishning yangi manbalarini yaratish bo’yicha tavsiyalar berilgan. Yangi nashr etilgan tadqiqot keyingi besh yil ichida bir qator ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish maqsadlariga erishish uchun chet el investitsiyalarini jalb qilishning yangi milliy strategiyasini ishlab chiqishga hissa qo’shadi.
«O’zbekiston uchun «yo’l xaritasi» bilan to’g’ridan-to’g’ri xorijiy investitsiyalar bo’yicha milliy strategiya uchun tavsiyalar: o’sishning yangi manbalari» deb nomlangan hisobot ilgari 2022-2026 yillarda milliy rivojlanish strategiyasini amalga oshirishni boshlagan hukumat uchun muhim bir vaqtda e’lon qilinmoqda. Strategiyaning asosiy maqsadlaridan biri har yili 5 milliard AQSh dollarlik toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalarni jalb etishdan iborat.
«“Jahon bankining yangi hisoboti manfaatdor davlat organlarining 2026-yilgacha to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarni jalb etish bo‘yicha yangi strategiyani ishlab chiqish, shuningdek, uni mamlakatda saqlab qolish, shuningdek, tarmoqlar va hududlar bo‘yicha yanada kengroq taqsimlash bo‘yicha kelgusidagi faoliyati uchun mustahkam asos yaratadi. O’z navbatida, hisobotga kiritilgan ushbu strategiyani amalga oshirish bo’yicha ishlab chiqilgan «yo’l xaritasi» iqtisodiyotning muhim tarmoqlarida iqtisodiy o’sishning yangi «drayverlarini» aniqlashga yordam beradi», dedi Jahon bankining O’zbekistondagi vakolatxonasi rahbari Marko Mantovanelli.
COVID-19 pandemiyasining ta’siri, iqlim o’zgarishi, Ukrainadagi urush va global ishlab chiqarish va savdo zanjirlarining o’zgarishi transmilliy korporatsiyalarning xalqaro investitsiya strategiyalari doirasida yondashuvlarini qayta ko’rib chiqishga ta’sir ko’rsatdi. Ushbu kontekstni hisobga olgan holda Jahon banki hisobotida O’zbekiston hukumatiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarni jalb qilish bo’yicha strategik qarash va aniq maqsadlarni taklif etadi. U to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarini jalb qilish uchun yuqori o’sish salohiyatiga ega bo’lgan tarmoqlarni aniqlaydi, shuningdek, mamlakatning iqtisodiy rivojlanish maqsadlariga erishishda to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarining hissasini maksimal darajada oshirishga yordam beradigan potentsial islohotlarni taklif etadi.
Hisobotda ta’kidlanishicha, rivojlangan mamlakatlardan O’zbekistonga katta hajmlarda va yuqori sifatli toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy investitsiyalarni jalb qilish, ayniqsa ularning iqtisodiyotning yanada murakkab va yuqori texnologiyali tarmoqlariga kirib kelishini taʼminlash zarur. Qo’shimcha to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarni jalb qilish mahalliy korxonalar faoliyatini yaxshilaydi, innovatsiyalardan foydalanishdagi bo’shliklarni to’ldiradi, global qiymat zanjirlarida ishtirok etishni kengaytiradi, shuningdek, mahalliy mutaxassislardan ko’proq malaka talab qiladigan ish o’rinlarini yaratadi.
Hisobotda bir qator muhim islohotlarni amalga oshirish bo’yicha tavsiyalar berilgan bo’lib, ularni amalga oshirish mamlakatning yuqori sifatli xorijiy investitsiyalarni jalb qilish bo’yicha raqobatbardoshligini oshirishga yordam beradi. Bular quyidagi yo’nalishdagi islohotlarni o’z ichiga oladi:
- investitsiya qonunchiligini modernizatsiya qilish;
- xorijiy investorlarni rag’batlantirishni tartibga solish va modernizatsiya qilish;
- iqtisodiyotning ustuvor tarmoqlarida investitsiya muhitini yaxshilash;
- investitsiya imkoniyatlarini ilgari surish va amalga oshirish uchun mas’ul bo’lgan jarayonlar va institutlarni mustahkamlash;
- qo’shimcha to’g’ridan-to’g’ri xorijiy investitsiyalarni jalb qilish maqsadida davlat korxonalarini xususiylashtirish jarayonin va davlat-xususiy sherikchiliklari imkoniyatlaridan foydalanish.
Islohotlarni samarali amalga oshirishga ko’maklashish uchun hisobotda ularni amalga oshirishning batafsil rejasi va to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarini jalb qilish bo’yicha aniq natijalarga erishish uchun «yo’l xaritasi» keltirilgan.
Hisobot Jahon banki guruhining O’zbekistonda xususiy sektor, investitsiyalar va transchegaraviy savdo asosida iqtisodiy o’sishni rag’batlantirish borasidagi sa’y-harakatlarining bir qismidir.