O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligining rasmiy ma’lumotlariga ko‘ra, mamlakatning davlat qarzi o‘sishda davom etmoqda, shu bilan birga, uning YAIMga nisbati maqbul darajada qolmoqda.
Davlat qarzining dinamikasi
Davlat qarzi har yili oshib bormoqda:
- 2022 yil: 29,231 milliard AQSh dollari
- 2023 yil: 34,927 milliard AQSh dollari
- 2024 yil: 40,199 milliard AQSh dollari
Uch yil davomida qarz 37,5% ga yoki 10,968 milliard AQSh dollariga oshgan. Eng katta o‘sish 2023 yilda kuzatilib, qarz 5,7 milliard AQSh dollariga oshgan.
Davlat qarzining YAIMga nisbati
Davlat qarzining yalpi ichki mahsulotga (YAIM) nisbati quyidagicha o‘zgargan:
- 2022 yil: YAIMning 32,4%
- 2023 yil: YAIMning 34,4%
- 2024 yil: YAIMning 35,0%
Bu ko‘rsatkichning o‘sishi qarz yukining ortib borayotganidan dalolat beradi, ammo u hali ham maqbul darajada qolmoqda.
Davlat qarzi tuzilishi
Davlat qarzi tashqi va ichki qarzlardan iborat.
Tashqi qarz
- 2022 yil: 25,914 milliard AQSh dollari
- 2023 yil: 29,639 milliard AQSh dollari
- 2024 yil: 33,720 milliard AQSh dollari
Uch yil davomida tashqi qarz 30,1% ga yoki 7,806 milliard AQSh dollariga oshgan.
Ichki qarz
- 2022 yil: 3,317 milliard AQSh dollari
- 2023 yil: 5,288 milliard AQSh dollari
- 2024 yil: 6,479 milliard AQSh dollari
Ushbu davrda ichki qarz ikki baravardan ko‘proq oshgan. Biroq, uning ulushi nisbatan past bo‘lib, umumiy davlat qarzining 16% ini tashkil qiladi.
Asosiy xulosalar
- Uch yil ichida davlat qarzi 37,5% ga oshgan.
- Davlat qarzining YAIMga nisbati 32,4% dan 35,0% gacha oshgan, bu esa qarz yukining ortayotganini ko‘rsatadi.
- Tashqi qarz asosiy tarkibiy qism bo‘lib qolmoqda va umumiy qarzning 83-85% ini tashkil etadi.
- Ichki qarz tezroq o‘smoqda, lekin uning ulushi hali ham past.
Ma’lumotlar mamlakatning qarz majburiyatlari sezilarli darajada oshganligini ko‘rsatadi, ammo YAIMga nisbatan qarzning maqbul darajada saqlanayotganini ham tasdiqlaydi.