Markaziy Osiyo mamlakatlari sanoatni rivojlantirish milliy dasturlari asosida sanoatni mahalliylashtirish va import o‘rnini bosuvchi Markaziy Osiyo makonini shakllantirish bo‘yicha umumiy yondashuvlarni ishlab chiqishlari zarur. Bu haqida O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlarining IV maslahat uchrashuvida fikr bildirdi.

Mirziyoev jahon iqtisodiyotidagi inqiroz kuchayishi munosabati bilan mintaqa davlatlari “an’anaviy logistika zanjirlarining buzilishi muammolariga duch kelganini, import inflyasiyasi oshib borayotgani, oziq-ovqat va energetika xavfsizligi bilan bog‘liq xavflar bir necha barobar ortganini” ta’kidladi.

Mintaqa davlatlari Markaziy Osiyoda xavfsizlik va barqarorlikni ta’minlash, barqaror ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish vazifalarini izchil hal etib kelmoqda, – dedi O‘zbekiston rahbari.

“Bu yo‘lda ko‘plab to‘siqlar olib tashlandi, fuqarolarimizning erkin harakatlanishi, faol madaniy va sayyohlik almashinuvi uchun sharoitlar yaratildi. O‘zaro savdo va investisiyalarning o‘sishiga xizmat qiluvchi qulay muhit shakllandi. Birgina so‘nggi besh yilning o‘zida hududlararo tovar aylanmasi hajmi ikki baravar oshdi. Shuningdek, qo‘shma sanoat kooperatsiyasi loyihalarini amalga oshirish, samarali qo‘shilgan qiymat zanjirlarini yaratish, transport va energetika infratuzilmasini rivojlantirishni boshladik”, — deya iqtibos keltiradi Mirziyoevning so‘zlaridan uning matbuot kotibi Sherzod Asadov.

Biroq, Markaziy Osiyo mamlakatlari o‘rtasidagi savdo-iqtisodiy hamkorlik salohiyati hali ham foydalanilmagan. Hududlar ichidagi savdo, turli hisob-kitoblarga ko‘ra, mintaqa mamlakatlari umumiy savdo aylanmasining 5% dan 10% gacha bo‘lgan qismini tashkil qiladi.

“Shu munosabat bilan biz o‘zaro savdoni rag‘batlantirishning yangi shakl va mexanizmlarini faol joriy etishni taklif qilamiz. Gap yagona qoidalar va tovarlarni yetkazib berishning soddalashtirilgan tartib-qoidalariga ega bo‘lgan chegara savdo zonalari tizimini yaratish haqida bormoqda”, — deya tushuntirdi Mirziyoev.

U uchinchi davlatlardan olib kelinayotgan qimmat va har doim ham sifatli bo‘lmagan importni mintaqadagi ishlab chiqaruvchilarning mahsulotlariga almashtirish va sanoat kooperatsiyasi bo‘yicha qo‘shma loyihalarni ilgari surish muhimligini ta’kidladi.

“Bizning ishbilarmon doiralarimiz raqobatdosh ustunliklardan va mintaqa mamlakatlari iqtisodiyotlarining bir-birini to‘ldirish omilidan foydalangan holda ishlab chiqarish quvvatlarini yaratishdan manfaatdor”, – deydi Mirziyoev.

O‘zbekiston Prezidenti har yili Markaziy Osiyo hududlari forumini o‘tkazish va mintaqaning sarmoyaviy jozibadorligini oshirish uchun yagona qulay ishbilarmonlik muhitini yaratishga harakat qilishni taklif qildi.

Mirziyoev mintaqa davlatlarida ishlab chiqariladigan keng turdagi oziq-ovqat mahsulotlari bilan aholini kafolatli ta’minlashning kompleks sxemasini ishlab chiqishni muhim deb hisoblaydi. Bular, birinchi navbatda, don, moyli va yem-xashak ekinlari, yangi uzilgan va qayta ishlangan meva-sabzavotlar, go‘sht va sut mahsulotlari va boshqalar.

“Bu masalalarda biz, birinchi navbatda, Markaziy Osiyo mintaqasining umumiy manfaatlaridan kelib chiqqan holda tizimli ishlarni yo‘lga qo‘yishimiz kerak”, – deya qayd etdi Mirziyoev.

U o‘z nutqida quyidagilarni taklif qildi:

• Hindiston, Pokiston va Xitoy bozorlariga chiqish uchun muqobil transport yo‘laklarini ilgari surish bo‘yicha yo‘l xaritasini ishlab chiqish;
• hukumatlarga “Markaziy Osiyo uchun Yashil kun tartibi” dasturini amalga oshirish bo‘yicha aniq harakatlar rejasini tayyorlashni topshirish. Bu, xususan, iqtisodiyotni dekarbonizasiyalash, muqobil energetikani ilg‘or rivojlantirish, suvni tejovchi va ekologik toza texnologiyalarni keng joriy etish, suv resurslaridan oqilona foydalanish bo‘yicha xalqaro majburiyatlarni bajarishni nazarda tutadi;
• madaniyat, ta’lim, sport va turizm sohalarida hamkorlik dasturlarini amalga oshirish, umumiy tarixni chuqur o‘rganish bo‘yicha qo‘shma ishlarni kuchaytirish;
• mintaqa mamlakatlarida navbatma-navbat Markaziy Osiyo madaniyati, san’ati va kinosi festivalini o‘tkazish;
• ichki hududiy turizmni faol rag‘batlantirish.

O‘zbekiston Prezidenti xavfsizlik sohasidagi mintaqaviy hamkorlik mavzusiga ham alohida to‘xtalib o‘tdi.

Mirziyoev an’anaviy tahdidlarni (ekstremizm, terrorizm, uyushgan jinoyatchilik va giyohvand moddalar savdosi) esga olar ekan, “Internetdagi noqonuniy faoliyat bilan bog‘liq yangi muammolar, ularning ko‘lami ortib borayotganiga” ishora qildi.

“Bugungi kunda bu tahdidlar uchun chegara yo‘q – ular mobil telefonlar orqali kirib kelyapti. Afsuski, O‘zbekistonda so‘nggi paytlarda ro‘y bergan fojiali voqealar bizning rejalarimizni buzishga, mintaqamizga tartibsizlik va beqarorlik urug‘ini sepishga urinayotgan buzg‘unchi kuchlar mavjudligini yana bir bor tasdiqladi. Shu munosabat bilan biz mintaqa davlatlari Xavfsizlik kengashlari va maxsus xizmatlari rahbarlarining ushbu barcha yo‘nalishlar bo‘yicha muntazam maslahatlashuvlarini yo‘lga qo‘yish taklifini qo‘llab-quvvatlaymiz”, — dedi Mirziyoev.

U, shuningdek, Afg‘onistonga to‘xtalib, ushbu mamlakatda uzoq muddatli tinchlik o‘rnatish va uning ijtimoiy va iqtisodiy tiklanishiga ko‘maklashish bo‘yicha hamkorlik mintaqa davlatlari uchun ustuvor vazifa bo‘lib qolishi kerakligini ta’kidladi.

“Biz, eng yaqin qo‘shnilar, bu mamlakatda barqarorlikdan manfaatdormiz. Xalqaro hamjamiyat bu muammoni qanday qabul qilishi ko‘p jihatdan bizga bog‘liq. Shuningdek, biz ushbu mamlakat bilan savdo aloqalarini faol rivojlantirish, uni mintaqaviy iqtisodiy jarayonlarga jalb etish, afg‘on xalqiga gumanitar yordam ko‘rsatishni kengaytirish, muhim ijtimoiy va infratuzilma loyihalarini ilgari surish tarafdorimiz”, — dedi Shavkat Mirziyoev.