O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining chop etilgan ma’lumotlariga ko‘ra, O‘zbekistonning rasmiy rezerv aktivlari 2025-yilning birinchi uch oyida barqaror o‘sishni namoyish etdi:

• 2025-yil 1-yanvar holatiga ko‘ra, xalqaro rezerv aktivlarining hajmi 41.181,6 million AQSh dollarini tashkil etdi va 2024-yilning shu davriga nisbatan 6.616,9 million AQSh dollariga yoki 119,1 foizga oshdi.  
• 2025-yil 1-martga kelib, bu ko‘rsatkich 44.943,5 million AQSh dollariga ko‘tarildi, bu ikki oy ichida 3.761,9 million AQSh dollariga yoki 109,1 foizga o‘sganini ko‘rsatadi.  
• 2025-yil 1-aprel holatiga ko‘ra, O‘zbekistonning xalqaro rezervlari hajmi 47.853,8 million AQSh dollariga yetdi, bu mart oyi davomida yana 2.910,3 million AQSh dollariga yoki 106,5 foizga ko‘paydi.  

2024-yilning shu davriga nisbatan O‘zbekistonning xalqaro rezervlari 13.663,5 million AQSh dollariga yoki 140 foizga oshdi.  

Shunday qilib, 2025-yilning birinchi choragida O‘zbekistonning rasmiy rezerv aktivlari 6.672,2 million AQSh dollariga yoki 116,2 foizga o‘sdi, bu O‘zbekistonning moliyaviy barqarorligi mustahkamlanayotganidan dalolat beruvchi muhim ko‘rsatkichdir.  

Xalqaro rezervlarning tarkibi va undagi o‘zgarishlar:

Xorijiy valyutadagi rezervlar: Xalqaro rezervlarning umumiy tarkibida ushbu komponent 21,8 foizni tashkil etdi va ijobiy dinamikani namoyish etdi.  

2025-yil 1-yanvar holatiga 8.597,7 million AQSh dollaridan 2025-yil 1-aprelga kelib 10.416,2 million AQSh dollariga yetdi, o‘sish 121,2 foizni tashkil etdi.  

Valyuta rezervlarining ko‘payishi eksport tushumlari, xorijiy investitsiyalar oqimi va Markaziy bankning valyuta operatsiyalari natijalari kabi turli omillar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.  

Maxsus qarz olish huquqlari (SDR): SDR hajmi nisbatan barqaror bo‘lib, 1-yanvardagi 547,3 million AQSh dollaridan 1-apreldagi 557,6 million AQSh dollariga biroz oshdi.  

Oltin: Oltin an’anaviy ravishda O‘zbekistonning xalqaro rezervlarida muhim ulushni egallaydi va uning qiymati ham sezilarli o‘sishni ko‘rsatdi. Xalqaro rezervlarning umumiy tarkibida nomonetar oltinning ulushi 77,1 foizni tashkil etdi.  

Yil boshida oltin 32.036,7 million AQSh dollarini tashkil etgan bo‘lsa, oltin zaxirasining qiymati 1-martga kelib 34.860,9 million AQSh dollariga, 1-aprelga kelib esa 36.880,0 million AQSh dollariga yetdi.  

Oltin qiymatining oshishi ham fizik hajmning oshishi (garchi aprel oyidagi ma’lumotlar shuni ko‘rsatsa ham, hajmning bir oz kamayishi – 12,3 million troy unsiyasidan [379,45 tonna] 11,820 million troy unsiyasiga [367 tonna]) va qimmatbaho metallarning jahon narxlaridagi qulay tendentsiyalar bilan bog‘liqdir.  

XVJdagi rezerv pozitsiyasi: Ushbu ko‘rsatkich deyarli o‘zgarishsiz qoldi va 0,01 million AQSh dollarini tashkil etdi.  

Xorijiy valyutadagi boshqa aktivlar

Rasmiy rezerv aktivlaridan tashqari, Markaziy bank xorijiy valyutadagi boshqa aktivlarni ham hisobga oladi, ularning hajmi ko‘rib chiqilayotgan davrda o‘zgarib turdi. 2025-yil 1-yanvar holatiga ularning hajmi 78,6 million AQSh dollarini tashkil etdi, 1-martga kelib 55,2 million AQSh dollariga kamaydi va 1-aprelga kelib yana 65,7 million AQSh dollariga oshdi.  

Xulosalar va iqtisodiyot uchun ahamiyati

2025-yil boshida O‘zbekistonning xalqaro rezervlarida kuzatilgan o‘sish mamlakat iqtisodiyoti uchun ijobiy signaldir. Rezervlarning ko‘payishi moliyaviy barqarorlikning mustahkamlanayotganidan, xalqaro investorlar va kreditorlar tomonidan ishonchning oshganidan dalolat beradi, shuningdek, mumkin bo‘lgan tashqi iqtisodiy zarbalarni yumshatish uchun qo‘shimcha xavfsizlik yostig‘ini yaratadi.  

Rezervlarning o‘sishiga oltin zaxirasining qiymati oshishi katta hissa qo‘shdi, bu oltinning O‘zbekiston uchun strategik aktiv sifatida muhimligini ta’kidlaydi. Xorijiy valyutadagi rezervlarning bir vaqtning o‘zida o‘sishi tashqi iqtisodiy muhitning yaxshilanganligidan va Markaziy bankning pul-kredit siyosati samaradorligidan ham dalolat beradi.  

Xalqaro rezervlarning yetarli hajmga ega bo‘lishi Markaziy bankka pul-kredit siyosatini samarali olib borish, milliy valyuta barqarorligini ta’minlash va mamlakatning xalqaro moliyaviy majburiyatlarini o‘z vaqtida bajarish imkonini beradi.  

Kelgusida xalqaro rezervlarning o‘sish tendentsiyasining saqlanib qolinishi makroiqtisodiy barqarorlikni mustahkamlashga va O‘zbekistonda barqaror iqtisodiy rivojlanish uchun qulay shart-sharoitlar yaratishga yordam beradi.  

Manba: O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki