Hozirgi vaziyat, istiqbollar va xavflar
O’zbekiston iqtisodiyotining o’sish sur’ati yuqoriligicha qolmoqda. Pul oʻtkazmalari 2022-yilgacha boʻlgan tendentsiyalarga qaytgan boʻlsa-da, kengaytirilgan fiskal siyosat, qatʼiy investitsiyalar hajmining oʻsishi va jadal xususiy isteʼmol 2023-yilda yalpi ichki mahsulotning real oʻsishini 6 foizga yetkazdi. 2024 yilning birinchi choragida o’sish kuchli bo’lib, o’tgan yilning shu davriga nisbatan 6,2 foizni tashkil etdi. Real daromadlarning barqaror o‘sishi va 2020-yildan boshlab ijtimoiy himoya tarmog‘ini kengaytirish bo‘yicha chora-tadbirlar qashshoqlik darajasining 2021-yildagi 17 foizdan 2023-yilda 11 foizgacha barqaror pasayishiga yordam berdi. Bosh inflyatsiya 2022 yil oxiridagi 12,3 foizdan (y/y) 2024 yil mart oyida 8,0 foizgacha tushdi, bu qisman nisbatan yuqori real stavka va global oziq-ovqat va energiya narxlarining pasayishi tufayli. Toʻlov balansining joriy hisobi taqchilligi 2022 yildagi yalpi ichki mahsulotga nisbatan 3,5 foizdan 2023 yilda YaIMning 8,6 foizigacha kengaydi, chunki mashina va asbob-uskunalar importining tez oʻsishi (ularning bir qismi vaqtinchalik), 2022 yilga nisbatan pul oʻtkazmalarining kamayishi. , tashqi qarz bo’yicha sof foiz to’lovlarining o’sishi va xorijiy korxonalardan olingan daromadlarning repatriatsiya qilinishi faol oltin eksportini katta darajada qopladi. Xalqaro zahiralar 2023-yilda 1,2 milliard AQSh dollariga kamaydi, ammo yuqoriligicha qolmoqda, bu 2024-yil mart oyi oxirida taxminan 9 oylik importni tashkil etadi.
Prognoz umuman ijobiy, ammo ichki va tashqi xavflar saqlanib qolmoqda. Rasmiy organlarning islohotlarni amalga oshirish bo’yicha, ayniqsa energetika, xususiylashtirish va davlat korxonalari sohasidagi sa’y-harakatlari iqtisodiy rivojlanish istiqbollarini yaxshilashga yordam berdi. Real YaIMning o’sishi barqaror ravishda yuqori bo’lib, 2024 yilda 5,4% ni tashkil etadi, bu dinamik ichki talab bilan osonlashadi va 2025 yilda 5,5% gacha ko’tariladi. Fiskal tuzatishlarning davom etishi, bank kreditlash o’sishining sekinlashishi va 2023 yilda vaqtincha ko’tarilgan importning pasayishi importning o’sishiga to’sqinlik qiladi va joriy va keyingi yillarda joriy hisob taqchilligining pasayishiga olib keladi. Prognozlarga ko’ra, inflyatsiya 2024 yil oxiriga kelib energiya narxlarining ko’tarilishi tufayli vaqtincha ko’tariladi, ammo qat’iy makroiqtisodiy va makroprudensial siyosat va tarkibiy islohotlarning davom etishi uning keyinchalik O’zbekiston Markaziy banki (O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki) tomonidan belgilangan maqsad darajasiga tushishiga olib keladi. Tashqi sharoitlarning yuqori noaniqligi xavflarning oshishiga olib keladi. Tashqi xavflarga Rossiyaning Ukrainadagi urush avj olishining geoiqtisodiy oqibatlari, tovarlar narxlarining o’zgaruvchanligi va jahon iqtisodiyotining o’sish sur’atlarining keskin pasayishi kiradi. Ichki xatarlarga rejalashtirilganidan sekinroq fiskal konsolidatsiya, bank balanslarining zaiflashishi va davlat banklari (GB), davlat korxonalari (GP) va davlat-xususiy sheriklik (PPP) shartli majburiyatlarini amalga oshirish kiradi. Tarkibiy islohotlarning tezlashishi, daromad va kapitalning doimiy oqimining ijobiy ta’siri va oltin narxining ko’tarilishi prognoz ko’rsatkichlarining oshishiga olib kelishi mumkin.
Xalqaro valyuta jamg‘armasi Missiyasi bayonoti bilan ushbu havola orqali batafsil tanishishingiz mumkin (ingliz tilida).